حفاری: این نوعی است. از توپگیری که برای جلوگیری از برخورد توپ به زمین استفاده می شود. برای انجام یک حفاری، بازیکن باید روی زمین بیفتد و ساعد خود را بیرون بیاورد تا توپ را برگرداند.

توپ گیری وظیفه کیست؟

توپگیری در والیبال وظیفه همه بازیکنان است، اما بازیکنان خط دفاع مسئولیت اصلی آن را بر عهده دارند.

بازیکنان خط دفاع:

• لیبرو: لیبرو متخصص توپگیری است و وظیفه اصلی او در زمین دریافت و توپگیری است.
• مدافعان وسط: مدافعان وسط در کنار تور بازی می کنند و علاوه بر دفاع روی تور، در توپگیری نیز نقش دارند.
• دریافت کننده قدرتی: دریافت کننده قدرتی در مواقعی که در خط دفاع قرار می گیرد، به توپگیری نیز کمک می کند.

علاوه بر بازیکنان خط دفاع، سایر بازیکنان نیز در صورت نیاز باید به توپگیری کمک کنند.

بیشتر بخوانید: تمرینات بدنسازی والیبال

عوامل تعیین کننده در توپگیری

عوامل متعددی در موفقیت یا عدم موفقیت یک توپگیری در والیبال نقش دارند. برخی از این عوامل عبارتند از:

1. مهارت و تجربه بازیکن:بازیکنانی که مهارت و تجربه بیشتری در توپگیری دارند، معمولاً در این کار موفق تر هستند.آنها می دانند چگونه خود را در موقعیت مناسب قرار دهند، چگونه به توپ ضربه بزنند و چگونه تعادل خود را حفظ کنند.

2. قدرت و سرعت:بازیکنانی که قدرت و سرعت بیشتری دارند، می توانند به توپ های سخت تر و سریع تر ضربه بزنند.این امر احتمال موفقیت توپگیری را افزایش می دهد.

3. تمرکز و هماهنگی:بازیکنان باید در هنگام توپگیری تمرکز خود را حفظ کنند و با هم تیمی های خود هماهنگ باشند.این امر از تداخل در توپگیری ها و از دست رفتن توپ جلوگیری می کند.

4. نوع توپ: نوع توپ نیز می تواند در توپگیری تاثیرگذار باشد.توپ های سنگین تر و سخت تر را می توان با قدرت بیشتری به زمین حریف برگرداند.

5. شرایط زمین: در زمین های لغزنده یا ناهموار، توپگیری دشوارتر است.

6. نوع حمله حریف:نوع حمله حریف نیز تاثیرگذار است.توپ های اسپک شده با قدرت و سرعت بیشتر، توپگیری را دشوارتر می کنند.

7. موقعیت بازیکن: موقعیت بازیکن در زمین مهم است.بازیکنانی که در خط دفاع قرار دارند، معمولاً فرصت بیشتری برای توپگیری دارند.

8. تعداد مدافعان روی تور: اگر تعداد مدافعان روی تور کم باشد، بازیکنان خط دفاع باید بیشتر به توپگیری کمک کنند.

با تمرین و ممارست می توان مهارت توپگیری را در والیبال ارتقا داد و به یک بازیکن ارزشمند برای تیم خود تبدیل شد.

همچنین: 

• توپگیری یک مهارت ذهنی نیز هست.
• بازیکنان باید اعتماد به نفس داشته باشند و به توانایی خود در توپگیری اعتقاد داشته باشند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره ی ورزش والیبال

سیستم های توپگیری در والیبال

در والیبال، سیستم های مختلفی برای توپگیری وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب سیستم مناسب به عوامل مختلفی مانند سطح مهارت بازیکنان، نوع حریف و شرایط بازی بستگی دارد.

تک دفاع

سیستم توپگیری تک دفاع در والیبال، سیستمی است که در آن فقط یک مدافع روی تور قرار می‌گیرد. این سیستم معمولاً در برابر تیم‌هایی که مهاجمان قدرتمندی دارند استفاده می‌شود. در ادامه به شما مواردی از سیستم های تک دفاع را معرفی می کنیم:

سیستم ۱_۲_۳

در این سیستم یک نفر در خط دفاع قرار دارد و دو نفر در کنار مدافع او را حمایت کرده و به توپ های جاهای خالی و ضربات نرم می پردازند. سه نفر باقی مانده فضای عقب زمین را میگیرند تا ضربات محکم حریف را پاسخ بدهند. در این سیستم بازیکنان به صورت متوازن قرار دارند و به خوبی فضاهای خالی زمین را پر کرده و از برخورد توپ حریف به زمین جلوگیری می کنند.

سیستم ۱_۳_۲

هنگامی از این سیستم استفاده میشود که ما مطمعن باشیم که حمله تیم حریف ضعیف است و احتمال اینکه مهاجمان آنها از ضربات جاخالی و اسپک های نرم استفاده کنند بیشتر از حملات اسپک های محکم است.تفاوت این سیستم با قبلی در تعداد حمایت کننده ها از مدافع روی تور هست.

مزایا و معایب سیستم تک دفاع

مزایای سیستم:

• قدرت دفاعی بیشتر: با وجود یک مدافع روی تور، قدرت دفاعی تیم افزایش می‌یابد.
• فضا برای توپگیری بیشتر: با وجود یک مدافع، فضای بیشتری برای توپگیری بازیکنان خط دفاع ایجاد می‌شود.
• سرعت ضد حمله بیشتر: با وجود یک مدافع، سرعت ضد حمله تیم افزایش می‌یابد.

معایب سیستم :

• احتمال دریافت امتیاز بیشتر: در صورت عبور توپ از مدافع، احتمال دریافت امتیاز توسط تیم حریف افزایش می‌یابد.
• فشار روانی بیشتر روی مدافع: مدافع در این سیستم تحت فشار روانی زیادی قرار دارد.
• نیاز به بازیکنان باتجربه: این سیستم نیاز به بازیکنان باتجربه و ماهر دارد.

دو دفاع

سیستم توپ‌گیری دو دفاع در والیبال، سیستمی است که در آن دو مدافع روی تور قرار می‌گیرند. این سیستم معمولاً در برابر تیم‌هایی که مهاجمان قدرتمندی دارند استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع فاصله پاس در والیبال و شکل گیری دفاع

سیستم توپگیری چرخشی / پادساعتگرد

هنگامی که دو مدافع در مقابل تور هستند بقیه بازیکن ها این فرصت را پیدا میکنند که با چرخش بر خلاف عقربه های ساعت به جای مناسب برای توپگیری برسند از نظر تعداد بازیکنان این سیستم را ۲_۱_۳ نیز می توان نامید. نکته قابل توجه در این سیستم، جابجایی و قرارگرفتن بازیکنان با توجه به منطقه پاسور (اینکه جزو بازیکنان جلو هست یا عقب) است.

مزایای سیستم توپ‌گیری دو دفاع:

• قدرت دفاعی بیشتر: با وجود دو مدافع روی تور، قدرت دفاعی تیم به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
• احتمال دریافت امتیاز کمتر: با وجود دو مدافع، احتمال عبور توپ از تور و دریافت امتیاز توسط تیم حریف کاهش می‌یابد.
• فشار روانی کمتر روی مدافعان: با وجود دو مدافع، فشار روانی روی هر مدافع به طور مساوی تقسیم می‌شود.

معایب سیستم توپ‌گیری دو دفاع:

• فضا برای توپ‌گیری کمتر: با وجود دو مدافع، فضای خالی زمین برای توپ‌گیری بازیکنان خط دفاع کمتر می‌شود.
• سرعت ضد حمله کمتر: با وجود دو مدافع، سرعت ضد حمله تیم به دلیل نیاز به هماهنگی بیشتر بین مدافعان، کمی کاهش می‌یابد.
• نیاز به بازیکنان باتجربه: این سیستم نیاز به بازیکنان باتجربه و ماهر دارد که بتوانند به طور هماهنگ با یکدیگر عمل کنند.

بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب کفش والیبال مناسب

سیستم توپگیری ساعتگرد یا دفاع آزاد متحرک

دفاع آزاد متحرک به بازیکنی گفته می شود که در شکل گیری دفاع روی تور نقشی نداشته، چرا که  حمله تیم حریف از منطقه دیگری انجام شده و پاسور تیم حریف پاس را در اختیار مهاجم هدف (روبروی) او قرار نداده است. این بازیکن بایستی به جمع مدافعین داخل میدان اضافه شده و اقدام به توپگیری نماید.

در سیستم توپ‌گیری دو دفاع، بازیکنان باید به نکات زیر توجه کنند:

• مدافعان روی تور باید تمرکز خود را حفظ کنند و به موقع به توپ ضربه بزنند.
• هماهنگی بین مدافعان روی تور بسیار مهم است.
• بازیکنان خط دفاع باید فضای خالی زمین را پوشش دهند و برای توپ‌گیری آماده باشند.
• بازیکنان باید با هم هماهنگ باشند و به یکدیگر کمک کنند.

سیستم توپ‌گیری دو دفاع یک سیستم پرکاربرد در والیبال است که می‌تواند در شرایط مختلف مفید باشد.

علاوه بر موارد بالا،

• انتخاب سیستم توپ‌گیری مناسب به عهده مربی تیم است.
• مربی باید با توجه به سطح مهارت بازیکنان، نوع حریف و شرایط بازی، سیستم مناسب را انتخاب کند.
• تمرین و ممارست در سیستم توپ‌گیری دو دفاع، مهارت بازیکنان را در این زمینه ارتقا می‌دهد.

سه دفاع

سیستم توپگیری آلفا بتا

سیستم‌های توپگیری آلفا و بتا دو نوع سیستم دفاعی در والیبال هستند که در آن ها از سه مدافع در خط دفاع استفاده می‌شود. این سیستم‌ها برای مقابله با تیم‌هایی که مهاجمان قدرتمندی دارند و یا به طور مکرر از تاکتیک‌های پیچیده حمله استفاده می‌کنند، به کار می‌روند.

شباهت‌های سیستم‌های آلفا و بتا:

• هر دو سیستم از سه مدافع در خط دفاع استفاده می‌کنند.
• هدف هر دو سیستم افزایش قدرت دفاعی تیم و کاهش احتمال عبور توپ از تور است.
• هر دو سیستم نیاز به بازیکنان باتجربه و ماهر دارد.
• هر دو سیستم نیاز به تمرین و ممارست دارد.

تفاوت‌های سیستم‌های آلفا و بتا:

سیستم آلفا:

• در این سیستم، مدافعان در خط دفاع به طور مساوی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.
• این سیستم برای مقابله با حملات مستقیم و قدرتمند مناسب است.
• این سیستم فضای بیشتری را برای توپگیری بازیکنان خط دفاع ایجاد می‌کند.

سیستم بتا:

• در این سیستم، مدافعان در خط دفاع به صورت نامتقارن قرار می‌گیرند.
• این سیستم برای مقابله با حملات زاویه‌دار و پیچیده مناسب است.
• این سیستم قدرت دفاعی بیشتری در مقابل حملات زاویه‌دار ایجاد می‌کند.

نکات تکمیلی:

• سیستم‌های توپگیری آلفا و بتا به طور معمول در برابر تیم‌هایی که مهاجمان قدرتمندی دارند مانند تیم‌های ملی و باشگاهی سطح بالا استفاده می‌شود.
• استفاده از این سیستم‌ها در برابر تیم‌های ضعیف‌تر ممکن است ضروری نباشد و حتی می‌تواند به ضرر تیم باشد.
• مربیان باید با توجه به شرایط بازی و نوع حریف، سیستم دفاعی مناسب را انتخاب کنند.

در اینجا چند نمونه از شرایطی که استفاده از سیستم‌های توپگیری آلفا و بتا ممکن است مفید باشد، آورده شده است:

• هنگامی که تیم حریف مهاجمان قدرتمندی دارد.
• هنگامی که تیم حریف به طور مکرر از تاکتیک‌های پیچیده حمله استفاده می‌کند.
• هنگامی که تیم خود در امتیاز عقب است و نیاز به حفظ توپ دارد.
• هنگامی که تیم خود در ست پایانی بازی است و نیاز به برنده شدن دارد.

انتخاب سیستم توپگیری مناسب به عهده مربی تیم است. مربی باید با توجه به سطح مهارت بازیکنان، نوع حریف و شرایط بازی، سیستم مناسب را انتخاب کند.